ฤทธิ์บรรเทาภาวะปอดอักเสบเรื้อรังชนิดมีพังผืดของสารสำคัญจากบัวบก

การทดสอบฤทธิ์บรรเทาภาวะปอดอักเสบเรื้อรังชนิดมีพังผืด (Pulmonary fibrosis) ที่เกิดจากการเหนี่ยวนำด้วยสาร bleomycin ขนาด 5 มก./กก. ในหนูเม้าส์ โดยให้หนูกินสาร madecassoside ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม triterpenoid saponins ที่แยกได้จากบัวบก (Centella asiatica ) ในขนาด 10, 20, 40 มก./กก. เปรียบเทียบกับยา prednisone ขนาด 5 มก./กก. โดยให้กินเป็นระยะเวลา 7 หรือ 21 วัน พบว่าสาร madecassoside ขนาด 20 และ 40 มก./กก. สามารถทำให้ลักษณะของปอดที่เปลี่ยนแปลงไปมีสภาพดีขึ้น และลดปริมาณการฝังตัวของคอลลาเจน (collagen deposition) โดยมีกลไกลดการแสดงออกของ α-smooth muscle actin และ transforming growth factor-β1 (TGF-β1) นอกจากนี้ยังยับยั้งการเกิด phosphorylation ของ Smad2 และ Smad3 ในเนื้อเยื่อด้วย สาร madecassoside ขนาด 20 และ 40 มก./กก. สามารถยับยั้งการเกิดออกซิเดชั่นและต้านการอักเสบในระยะแรกของการเกิดภาวะปอดอักเสบ โดยพบว่าทำให้ค่าผลรวมของเม็ดเลือดขาวชนิด leukocytes ในเสมหะลดลง การทำงานของเอนไซม์ myeloperoxidase และระดับของ malondialdehyde ลดลง ในขณะที่การทำงานของ super-oxide dismutase และระดับของ glutathione ในเนื้อเยื่อปอดเพิ่มขึ้น นอกจากนี้สาร madecassoside ขนาด 40 มก./กก. ยังทำให้อัตราส่วนของ matrix metalloproteinase 1/tissue inhibitor of metalloproteinase 1 ในเนื้อเยื่อปอดที่มีการอักเสบ มีค่าเพิ่มขึ้น จากการทำให้การแสดงออกของ tissue inhibitor of metalloproteinase 1 ลดลง จากผลการทดลองดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า สาร madecassoside สามารถบรรเทาภาวะปอดอักเสบเรื้อรังชนิดมีพังผืดได้ ด้วยกลไกในการยับยั้งการฝังตัวของ extracellular matrix ร่วมกับฤทธิ์ต้านการอักเสบและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ

Phytother Res 2014;28:1224-31.