ผลการยับยั้งไวรัสไข้หวัดของ Andrographolide และอนุพันธ์

14-α-lipoyl andrographolide (AL-1) เป็นอนุพันธ์ของ Andrographolide สารสำคัญที่พบในฟ้าทะลายโจร ซึ่ง AL-1 มีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรค การทดลองหาฤทธิ์ยับยั้งไวรัสไข้หวัด สายพันธุ์ A 3 ชนิด ได้แก่ H5N1, H9N2 และ H1N1 พบว่าหนูเม้าส์ที่ได้รับ AL-1 ขนาด 100-200 มิลลิกรัม/กิโลกรัมน้ำหนักตัว/วัน แบ่งให้วันละ 2 ครั้ง นานติดต่อกัน 7 วัน ช่วยลดอัตราการเสียชีวิต ยืดอายุหนูที่ติดเชื้อไวรัสหวัด ลดอาการผิดปกติของปอด และลดจำนวนไวรัสในปอดได้ดีใกล้เคียงกับการใช้ยา Ribavirin และ Oseltmivir และให้ผลดีกว่าการใช้ Andrographolide และ 14-dehydroxyandrographolide-12-sulfonic acid sodium salt (DASS, อนุพันธ์ของ Andrographolide) ขนาดที่ทำให้หนูตายครึ่งหนึ่งของสาร AL-1 (LD50) 1,243 มิลลิกรัม/กิโลกรัมน้ำหนักตัว/วัน ในการให้ AL-1 เพื่อป้องกันโรคจะให้ผลการป้องกันดีที่สุดเมื่อให้ก่อนได้รับเชื้อไวรัสหวัดทั้ง 3 ชนิด 24 ชั่วโมง และให้ประสิทธิภาพในการรักษาหนูที่ติดเชื้อไวรัสหวัด H9N2 ได้ดีที่สุดเมื่อให้หลังจากได้รับเชื้อไวรัส 4 ชั่วโมง ทั้งนี้โดยไม่พบว่าสารหรือยาตัวใดแสดงผลการยับยั้งเชื้อไวรัสหลังจากได้รับเชื้อ 72 ชั่วโมง

ผลการทดสอบในหลอดทดลอง พบว่า AL-1 ที่ความเข้มข้น 7.2-15.2 ไมโครโมลาห์ ให้ผลต้านเชื้อไวรัสหวัดทั้ง 3 ชนิด H9N2, H5N1 และ H1N1 ได้ 50% โดย AL-1 สามารถยับยั้งการจับตัวระหว่างไวรัสกับเม็ดเลือดแดง ทำให้ไวรัสไม่สามารถดำรงชีวิตต่อไปได้

แม้ว่า AL-1 จะให้ประสิทธิผลการรักษาน้อยกว่า Ribavirin และ Oseltmivir ทั้งการป้องกันและรักษาโรค แต่ AL-1 มีกระบวนการยับยั้งไวรัสแตกต่าง จึงอาจนำไปใช้ร่วมกันกับยาต้านไวรัส เพื่อให้ผลการรักษามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

Biol. Pharm. Bull. 2009; 32(8):1385-91