ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหารของเมล็ดเทียนเกล็ดหอย

การทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดเอทานอลจากเมล็ดเทียนเกล็ดหอย (Plantago ovata Forssk) ด้วยวิธีต่าง ๆ พบว่า การทดสอบด้วยวิธี DPPH assay สารสกัดมีค่า IC50 เท่ากับ 228.69 มคก./มล. การทดสอบด้วยวิธี FRAP assay สารสกัดมีค่า EC50 เท่ากับ 59.97 มก./มล. การทดสอบด้วยวิธี β-carotene assay สารสกัดมีค่า IC50 เท่ากับ 10.56 มก./มล. และการทดสอบด้วยวิธี Hydroxyl radical scavenging assay สารสกัดมีค่า IC50 เท่ากับ 25.72 มคก./มล. การศึกษาความเป็นพิษเฉียบพลันโดยให้หนูแรทกินสารสกัดขนาด 100-1,000 มก./กก. เพียงครั้งเดียว พบว่าสารสกัดทุกขนาดไม่ทำให้เกิดการตายหรือความผิดปกติใด ๆ กับสัตว์ทดลอง การทดสอบฤทธิ์ต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหารในหนูแรทที่ถูกเหนี่ยวนำด้วยเอทานอล โดยป้อนหนูด้วยสารสกัดขนาด 400 มก./กก. นาน 14 วัน จากนั้นหนูจะได้รับแอลกอฮอล์บริสุทธิ์ (absolute ethanol) ขนาด 10 มล./กก. หลังจากนั้น 1 ชม. จึงทำการพิสูจน์ซากและวิเคราะห์ผล ซึ่งพบว่า สารสกัดที่ขนาดดังกล่าวสามารถป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหารจากการเหนี่ยวนำด้วยแอลกอฮอล์บริสุทธิ์ได้ โดยทำให้ค่าตัวชี้วัดการเกิดแผล (ulcer index value) ลดลง ช่วยคงสภาพของเยื่อบุกระเพาะอาหารให้อยู่ในสภาวะปกติ ทำให้เอนไซม์ที่ออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ได้แก่ superoxide dismutase, catalase, และ glutathione peroxidase มีระดับเพิ่มขึ้น รวมทั้งทำให้การเกิด lipid peroxidation ลดลง จากผลการทดลองแสดงให้เห็นว่า สารสกัดเอทานอลจากเมล็ดเทียนเกล็ดหอยมีฤทธิ์ต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหารจากการเหนี่ยวนำด้วยเอทานอล ด้วยกลไกการออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ

Braz J Biol. 2024;84:e255120. doi:10.1590/1519-6984.255120.