ฤทธิ์ยับยั้งเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีของตำรับยาเบญจอำมฤต

การศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี (cholangiocarcinoma) ของตำรับยาเบญจอำมฤต ตำรับยาแผนโบราณของไทยซึ่งประกอบด้วยมหาหิงคุ์ ยาดำ รงทอง รากตองแตก และดีเกลือ เป็นตัวยาหลัก การศึกษาแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือการทดสอบในหลอดทดลอง ด้วยการบ่มสารสกัด 95% เอทานอลของตำรับยาเบญจอำมฤตกับเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี 4 ชนิด ได้แก่ KKU-213, KKU-100, KKU-055 และ HuCCA-1 พบว่าสารสกัดแสดงฤทธิ์ยับยั้งเซลล์มะเร็งได้ตามขนาดของสารสกัดที่ได้รับ โดยเฉพาะเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีที่มีคุณสมบัติการแพร่กระจายสูง (KKU-213 cells) สารสกัดมีผลชักนำให้เกิดการตายของเซลล์โดยปรับปรุงการส่งต่อสัญญาณในวิถีของ nuclear factor-ĸB (NF-ĸB) และกระตุ้นให้เซลล์เกิดกระบวนการกลืนกินตัวเอง (autophagy) การศึกษาถัดมาในสัตว์ทดลอง พบว่าเมื่อป้อนสาร 95% เอทานอลของตำรับยาเบญจอำมฤต ขนาด 25 และ 50 มก./กก.น้ำหนักตัว ให้แก่หนูเม้าส์ที่ได้รับการปลูกถ่ายเซลล์มะเร็งท่อน้ำดีชนิด KKU-213 สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง ลดขนาดและน้ำหนักของก้อนเนื้องอก ผลจากการวิเคราะห์ด้วยวิธี immunohistochemistry พบว่าการแสดงออกของโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการตายของเซลล์แบบ apoptosis เพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญหลังการได้รับสารสกัดตำรับยาเบญจอำมฤต อย่างไรก็ตาม ไม่พบการเกิดความเป็นพิษทั่วไปในเซลล์เม็ดเลือด ไต และตับ และการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว จากผลการทดสอบครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าสารสกัดตำรับยาเบญจอำมฤตมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งโดยอาศัยกระบวนการทำให้เซลล์ตาย และอาจมีศักยภาพในการนำไปรักษาผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดี แต่อย่างไรก็ตามควรมีการศึกษาเพิ่มเติมถึงขนาดที่เหมาะสมในอนาคต

Int J Mol Sci. 2020;21(16):5669.