ศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อราที่ก่อโรคในช่องปาก (Candidda albican) ของตำรับน้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดน้ำใบกะเพรา (Ocimum tenuiflorum) และโหระพาช้าง (Ocimum gratissimum) [สารสกัดน้ำต้มจากใบกะเพราและใบโหระพาช้าง (ผงใบแห้งอย่างละ 1 ก. ต้มในน้ำ 100 มล. อุณหภูมิ 60°C นาน 15-20 นาที) 500 ไมโครลิตร, ซูโครส 0.3 ก., sodium lauryl sulfate 0.1 ก., sodium benzoate 0.001 ก. ในน้ำเปล่า 10 มล.] เปรียบเทียบกับน้ำยาบ้วนปากที่มีขายทั่วไปตามท้องตลาด (commercial oral rinse) ด้วยวิธี agar well diffusion method, protein leakage assay, cytoplasmic leakage assay และ time-kill curve analysis พบว่า ในการทดสอบด้วยวิธี agar well diffusion น้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดใบกะเพราและโหระพาช้างมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ C. albican โดยมีประสิทธิผลขึ้นกับขนาดความเข้มข้น ซึ่งการทดสอบที่ความเข้มข้นสูงสุด (100 มคก./มล.) น้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดใบกะเพราและโหระพาช้างมีผลยับยั้งเชื้อ C. albican ได้ดีกว่าน้ำยาบ้วนปากตามท้องตลาด (ไม่ระบุความเข้มข้น) โดยมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของพื้นที่ยับยั้งเชื้อ (inhibition zone) เท่ากับ 13 มม. และ 11 มม. ตามลำดับ ผลการทดสอบด้วยวิธี time-kill curve analysis พบว่า ที่ความเข้มข้น 100 มคก./มล. น้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดใบกะเพราและโหระพาช้างสามารถลดจำนวนเชื้อจากจำนวนเริ่มต้น 106 CFU/มล. เหลือ 103 CFU/มล. ภายใน 5 ชม. ซึ่งเทียบเท่ากับการใช้น้ำยาบ้วนปากตามท้องตลาด (ไม่ระบุความเข้มข้น) และผลการทดสอบด้วยวิธี cytoplasmic leakage assay และ protein leakage assay ให้ผลสอดคล้องกัน โดยพบว่า การทดสอบที่ความเข้มข้น 100 มคก./มล. ให้ผลในการยับยั้งเชื้อได้ใกล้เคียงกับการใช้น้ำยาบ้วนปากตามท้องตลาด แสดงให้เห็นว่า ตำรับน้ำยาบ้วนปากจากสารสกัดน้ำใบกะเพราและโหระพาช้างมีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อ C. albican ซึ่งอาจพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์น้ำยาบ้วนปากจากธรรมชาติ โดยต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมในด้านการวิจัยทางคลินิก ความปลอดภัย และประสิทธิภาพในระยะยาว
Cureus. 2024;16(8):e67111.