ข่าวความเคลื่อนไหวสมุนไพร

การศึกษาฤทธิ์ต้านการอักเสบของสารสกัดจากตำรับยาทาพระเส้น และสมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบหลักในตำรับ ได้แก่ ใบมะคำไก่ ใบขี้เหล็ก ใบตองแตก ใบมะขาม และใบเลี่ยน โดยทดสอบในเซลล์ macrophage RAW 264.7 ที่ถูกเหนี่ยวนำด้วยสารไลโปโพลีแซคคาไรด์ (lipopolysaccharide; LPS) พบว่าสารสกัด 40 และ 95% เอทานอลจากตำรับยาทาพระเส้น ความเข้มข้น 5 และ 50 มคก./มล. สามารถต้านการอักเสบได้ ซึ่งฤทธิ์แปรผันตามความเข้มข้น โดยยับยั้งการหลั่งสาร prostaglandin E2 (PGE₂) และยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ (nitric oxide, NO) ในเซลล์ แต่มีฤทธิ์ต่ำกว่าเมื่อเทียบกับยา indomethacin ความเข้มข้น 10 ไมโครโมลาร์ และสาร L-NAME ความเข้มข้น 20 ไมโครโมลาร์ ซึ่งเป็นตัวควบคุมบวก ในส่วนของสมุนไพรเดี่ยวพบว่า สารสกัด 95% เอทานอลจากใบมะคำไก่ ความเข้มข้น 50 ไมโครโมลาร์ จะมีฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งสาร PGE₂ และการสร้าง NOได้ดีที่สุด ขณะที่สารสกัดจากใบขี้เหล็กไม่มีผล นอกจากนี้สารสกัดจากตำรับยาทาพระเส้นยังมีผลยับยั้งการแสดงออกของสารชักนำการอักเสบ (inflammatory mediators) ได้แก่ เอนไซม์ cyclooxygenase 2 (COX-2), inducible nitric oxide synthase (iNOS), nuclear factor kappa-B (NFκB) และ tumor necrosis factor alpha (TNF-α ) แต่ไม่มีผลต่อ interleukin-6 (IL-6) สารสกัดจากใบมะคำไก่ ความเข้มข้น 50 มคก./มล. มีฤทธิ์ดีที่สุดในการยับยั้งการแสดงออกของเอนไซม์ iNOS และ TNF-α ขณะที่สารสกัดจากใบมะขาม ฤทธิ์ดีที่สุดในการยับยั้งการแสดงออกของเอนไซม์ COX-2 และ NFκB เมื่อนำสารสกัดจากใบมะคำไก่ซึ่งมีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้ดีที่สุด มาทำการแยกสารสำคัญ พบว่าประกอบด้วยสารกลุ่ม bioflavonoids ได้แก่ putraflavone, podocarpusflavone A และ amentoflavone ซึ่งสารทั้ง 3 ชนิด ที่ความเข้มข้น 10 ไมโครโมลาร์ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบในเซลล์ RAW 264.7 ที่ถูกเหนี่ยวนำด้วย LPS ได้เช่นกัน โดยสาร amentoflavone จะมีฤทธิ์ดีที่สุด สามารถยับยั้งการหลั่ง PGE₂, การสร้าง NO และยับยั้งการแสดงออกของเอนไซม์ COX-2, iNOS และ TNF-α สรุปได้ว่า ตำรับยาทาพระเส้นมีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้ ซึ่งสารกลุ่ม bioflavonoids ในใบมะคำไก่ คือ สารสำคัญที่ออกฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ

* ยาทาพระเส้น เป็นตำรับยาแผนโบราณของไทย ใช้เเก้โรคลมต่างๆ เช่น ลมจับโปง ลมอัมพาต ลมปัตคาต ลมตะคริว แก้เมื่อยขบต่างๆ ประกอบด้วยสมุนไพร 13 ชนิด ได้แก่ พริกไทย กระชาย ข่า หอม กระเทียม มหาหิงคุ์ ยาดำ ตะไคร้หอม ขี้เหล็ก ตองแตก มะขาม เลี่ยน และมะคำไก่