การศึกษาประสิทธิภาพของตำรับยาสมุนไพรเทียนข้าวเปลือกและกุหลาบมอญต่อการบรรเทาอาการท้องผูกในผู้สูงอายุ

การศึกษาทางคลินิกแบบ double-blind randomized active controlled clinical trial ถึงประสิทธิภาพของตำรับยาสมุนไพรที่ประกอบด้วยเทียนข้าวเปลือก (Foeniculum vulgare Mill) และกุหลาบมอญ (Rosa damascena) ต่อการบรรเทาอาการท้องผูก ทำการศึกษาในอาสาสมัครสูงอายุ ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี และมีอาการท้องผูกแบบไม่ทราบสาเหตุ (functional constipation) จำนวน 50 คน สุ่มแบ่งกลุ่มให้ใช้ตำรับยาสมุนไพรที่ประกอบด้วยผงเมล็ดเทียนข้าวเปลือกและดอกกุหลาบมอญ (อัตราส่วน 1:1) ขนาด 10 ก. หรือ polyethylene glycol 4000 (PEG 4000) ขนาด 10 ก. พร้อมน้ำอุ่น 1 แก้ว วันละ 2 ครั้ง ในตอนเช้าและเย็น ก่อนรับประทานอาหาร ติดต่อกันเป็นเวลา 4 สัปดาห์ ประเมินผลลัพธ์หลักจากความรุนแรงของอาการท้องผูก (constipation assessment scale) ลักษณะของอุจจาระ (the bristol stool form scale) และคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย (the patient assessment of constipation quality of life questionnaire) และประเมินผลลัพธ์รองด้วยอาการข้างเคียงจากการใช้ตำรับยา ผลการศึกษาเมื่อสิ้นสุดสัปดาห์ที่ 4 พบว่าความรุนแรงของอาการท้องผูก ลักษณะของอุจจาระ และคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยมีการปรับปรุงดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในอาสาสมัครทั้งสองกลุ่ม โดยการใช้ตำรับยาสมุนไพรเทียนข้าวเปลือกและกุหลาบมอญให้ผลการปรับปรุงดีกว่า PEG 4000 และให้ผลการรักษายาวนานกว่า แต่พบอาการข้างเคียงเล็กน้อยคือทำให้ท้องเสีย การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าตำรับยาสมุนไพรเทียนข้าวเปลือกและกุหลาบมอญสามารถบรรเทาอาการท้องผูก โดยลดความรุนแรงของโรค ปรับปรุงลักษณะอุจจาระและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ดีกว่าการใช้ PEG 4000 อย่างไรก็ตามยังไม่ทราบถึงกลไกที่แน่ชัดในการออกฤทธิ์จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติมต่อไปในอนาคต

J Integr Med. 2022;20(3):230-6.