สารสกัดจากใบมะตูมช่วยปกป้องสมองและฟื้นฟูความจำ

ศึกษาฤทธิ์ปกป้องสมองและฟื้นฟูความจำของสารสกัดเอทานอลจากใบมะตูม (Aegle marmelos) ในหนูแรท โดยป้อนสารสกัดดังกล่าว (ประกอบด้วยสารสำคัญ aegeline 25.523 มคก./กก. ของน้ำหนักสารสกัดแห้ง) ขนาดวันละ 200 และ 400 มก./กก. นานติดต่อกัน 2 สัปดาห์ ก่อนเหนี่ยวนำให้สมองของหนูเกิดความเสียหายด้วยการฉีดสาร streptozotocin เข้าไปในน้ำไขสันหลังภายในโพรงสมอง (intracerebro-ventricular injection) ขนาด 3 มก./กก. เปรียบเทียบผลกับยารักษา Alzheimer’s มาตรฐาน donepezil (cholinesterase inhibitor) ขนาด 5 มก./กก. การทดสอบด้วยวิธี Morris water maze test พบว่า สารสกัดทั้ง 2 ขนาด ทำให้การเรียนรู้และความจำของหนูให้ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ การวิเคราะห์เนื้อเยื่อสมองส่วน hippocampus พบว่า สารสกัดทำให้ตัวบ่งชี้การเกิดอนุมูลอิสระ คือ malondialdehyde, nitrite และสารก่อการอักเสบคือ tumor necrosing factor-α, interleukin-6 มีระดับลดลง และทำให้ระดับ glutathione และการทำงานของเอนไซม์ catalase เพิ่มขึ้น ซึ่งเกี่ยวข้องกับกระบวนการต้านอนุมูลอิสระ นอกจากนี้ สารสกัดยังมีผลลดการทำงานของเอนไซม์ acetylcholinesterase (AChE) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ทำลายสารสื่อประสาท acetylcholine (ACh) ที่มีบทบาทสำคัญในกระบวนการคิดและความจำในสมอง โดยประสิทธิภาพจะขึ้นกับขนาดที่ให้ ผลจากการศึกษาแสดงให้เห็นว่า สารสกัดเอทานอลจากใบมะตูมมีฤทธิ์ปกป้องสมองและช่วยฟื้นฟูความจำ โดยกลไกการออกฤทธิ์เกี่ยวข้องกับฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และยับยั้งการทำงานของ AChE ถึงแม้ประสิทธิภาพจะยังน้อยกว่ายามาตรฐาน แต่สารสกัดเอทานอลจากใบมะตูมน่าจะมีศักยภาพในการนำมาพัฒนาเป็นยาหรือผลิตภัณฑ์สำหรับรักษาผู้ป่วย Alzheimer’s หรือโรคสมองเสื่อมได้

Life Sci. 2019;221:196-203.