ข่าวความเคลื่อนไหวสมุนไพร

การศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ Cytochrome P450 ชนิด CYP3A4 และ CYP1A2 ของสารสกัดเมทานอล สารสำคัญในกลุ่ม furanocoumarins (marmelosin, marmesinin) และสารแอลคาลอยด์ (aegeline) ที่แยกได้จากส่วนผลของมะตูม [Aegle marmelos (L.) Correa ex Roxb.] ในไมโครโซม (microsome) จากตับมนุษย์ พบว่าสารสกัดเมทานอลของผลมะตูมสามารถยับยั้ง CYP3A4 แบบแข่งขัน (Competitive inhibition) โดยมีค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถยับยั้งเอนไซม์ได้ 50% (IC₅₀) เท่ากับ 5 มคก./มล. และมีค่าคงที่ของการยับยั้ง (Inhibition constant; Ki) เท่ากับ 3.4 มคก./มล. และยับยั้ง CYP1A2 แบบไม่แข่งขัน (Non-competitive inhibition) โดยมีค่า IC₅₀ เท่ากับ 0.8 มคก./มล. และมีค่า Ki เท่ากับ 0.5 มคก./มล. สาร marmelosin แสดงฤทธิ์ยับยั้งได้ดีที่สุด ทั้งต่อ CYP3A4 และ CYP1A2 โดยมีค่า IC50 เท่ากับ 2.4 และ 0.2 ไมโครโมลาร์ ตามลำดับ และมีค่า Ki เท่ากับ 0.9 และ 0.3 ไมโครโมลาร์ ตามลำดับ ส่วนสาร marmesinin สามารถยับยั้ง CYP3A4 ได้ในระดับปานกลาง โดยมีค่า IC₅₀ เท่ากับ 29 ไมโครโมลาร์ และค่า Ki เท่ากับ 23 ไมโครโมลาร์ แต่ไม่มีฤทธิ์ยับยั้ง CYP1A2 ในขณะที่สาร aegeline สามารถยับยั้ง CYP3A4 ได้อย่างอ่อน โดยมีค่า IC50 เท่ากับ 76 ไมโครโมลาร์ และไม่มีฤทธิ์ยับยั้ง CYP1A2 จากผลการทดลองดังกล่าวทำให้สามารถสรุปได้ว่า มะตูมมีฤทธิ์ยับยั้ง CYP3A4 และ CYP1A2 ทั้งในส่วนของสารสกัดเมทานอลและสารสำคัญ ดังนั้นจึงควรระมัดระวังการใช้ยาในกลุ่มที่ต้องใช้เอนไซม์ Cytochrome P450 ชนิด CYP3A4 และ CYP1A2 ในการกำจัดยาออกจากร่างกาย เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดอันตรกิริยาระหว่างยาและสมุนไพร