คำถาม : ขี้เหล็กและเกสรดอกบัว- สวัสดีครับ ถ้าคนไข้ทานยาละลายลิ่มเลือดอยู่ แต่นอนไม่หลับ ทานกลุ่มใบขี้เหล็ก หรือ เกสรบัวได้มั้ยครับ ?
- Date : 28/11/2568 16:17:00
คำตอบ : ไม่พบข้อมูลงานวิจัยเกี่ยวกับการเกิดอันตรกิริยาของขี้เหล็กและเกสรบัวหลวงกับยาละลายลิ่มเลือด อย่างไรก็ตาม สาร barakol ในใบขี้เหล็กซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์คลายเครียดและช่วยให้นอนหลับ มีรายงานที่ระบุว่าก่อให้เกิดความเป็นพิษต่อตับ (ผู้ป่วยที่รับประทานยาเม็ดขี้เหล็กขนาด 20 - 40 มิลลิกรัม ติดต่อกันนาน 7 - 60 วัน เพื่อให้นอนหลับ ส่งผลทำให้เกิดภาวะตับอักเสบเฉียบพลัน คลื่นไส้อาเจียน ตัว-ตาเหลือง แต่หลังจากหยุดใช้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น รวมทั้งการทำงานของตับก็กลับมาเป็นปกติ ซึ่งใช้เวลาประมาณ 5 - 6 เดือน) ดังนั้นจึงไม่แนะนำการใช้ขี้เหล็กในรูปของยาเม็ด ทั้งนี้ทางองค์การอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ได้ถอนตำรับยาเม็ดขี้เหล็ก (เฉพาะยาเดี่ยว) ออกจากท้องตลาดแล้ว หากต้องการรับประทานขี้เหล็กอย่างปลอดภัย ขอแนะนำให้รับประทานในรูปของอาหาร เนื่องจากการใช้เป็นอาหาร จะมีการต้มน้ำทิ้งหลายครั้งเพื่อลดความขม ทำให้ปริมาณสารเจือจางหรือลดลงอยู่ในขนาดที่ไม่ทำให้เป็นพิษ
เกสรบัวหลวง มีสรรพคุณ เป็นยาหอมบำรุงหัวใจ บรรเทาอาการหน้ามืด วิงเวียน ทำให้ชื่นใจ เป็นยาระงับประสาท ทำให้นอนหลับ โดยส่วนใหญ่มักใช้ในรูปแบบชาชงสมุนไพร โดยใช้ เกสรบัวหลวงสด หรือแห้งประมาณ 1 หยิบมือ ชงกับน้ำร้อน 1 แก้ว (ประมาณ 240 มล.) ทิ้งไว้นาน 10-15 นาที ดื่มขณะที่ยังอุ่นอยู่ ครั้งละ 1 แก้ว วันละ 3-4 ครั้ง หรือ ใช้เกสรบัวหลวงแห้ง บดเป็นผงครั้งละ 0.5 -1 ข้อนชา ชงน้ำร้อนดื่มหรือใช้ในขนาด 3-5 ก. และยังไม่พบรายงานความเป็นพิษเมื่อใช้ในปริมาณที่เหมาะสม แต่มีข้อควรระวังคือ เกสรบัวหลวงอาจก่อให้เกิดอาการแพ้ได้ในบางคน (โดยเฉพาะคนที่แพ้เกสรดอกไม้)
อ้างอิง :
1. ขี้เหล็ก. https://medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/cassiasi.html
2. แกงขี้เหล็ก อาหารที่ถูกลืม.
https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/101/แกงขี้เหล็ก อาหารที่ถูกลืม
3. โรคตับจากยา.
https://www.si.mahidol.ac.th/th/division/soqd/admin/news_files/178_18_4.pdf
4. ฐานข้อมูลเครื่องยาไทย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. เกสรบัวหลวง, [ออนไลน์]. 2025, แหล่งที่มา: https://phar.ubu.ac.th/herb-DetailThaicrudedrug/24, [27 ต.ค. 2568].
.png){kind=logo}
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร FanPage
mpic_mupy 