คำถาม : พิษวิทยาและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของดอกสารภีและเกสรบัว
  • อยากทราบพิษวิทยาและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของดอกสารภีและเกสรบัวหลวงค่ะ
  • Date : 31/10/2568 14:04:00
คำตอบ : สารภี
การศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาพบว่ามีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งเต้านม เซลล์มะเร็งเม็ดเลือดขาว เซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร เซลล์มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นต้น
การศึกษาความเป็นพิษแบบเฉียบพลันในหนูเม้าส์ ด้วยการป้อนสารสกัด 50% แอลกอฮอล์จากดอกสารภี ขนาด 10 ก./กก.น้ำหนักตัว (เทียบเท่ากับ 1,250 เท่าของการใช้ในตำรับยา) และการฉีดเข้าใต้ผิวหนังที่ขนาด 10 ก./กก.น้ำหนักตัว สังเกตอาการภายใน 72 ชม. ไม่พบอาการพิษหรือทำให้สัตว์ทดลองตาย

บัวหลวง
การฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของเกสรดอกบัวหลวงพบว่ามีฤทธิ์คลายความซึมเศร้าในสัตว์ทดลองที่ความเครียดในระดับต่ำ ป้องกันความจำบกพร่องจากภาวะเครียด ลดน้ำตาลในสัตว์ทดลองที่เป็นเบาหวาน กระตุ้นการงอกของเส้นผม ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนสและการสร้างเมลานิน ป้องกันการเกิดริ้วรอยในเซลล์ผิวหนัง และต้านการอักเสบ เป็นต้น
การศึกษาความเป็นพิษแบบเฉียบพลันของสารสกัด 95% ethanol จากเกสรบัว พบว่าเมื่อป้อนสารสกัดขนาด 5,000 มก./กก. น้ำหนักตัว ให้แก่หนูแรทเพศผู้และเพศเมีย ไม่พบอาการผิดปกติ และไม่ทำให้หนูตาย และการทดสอบความเป็นพิษแบบเรื้อรัง ด้วยการป้อนสารสกัด 95% ethanol จากเกสรบัวขนาด 50, 100 และ 200 มก./กก. น้ำหนักตัว เป็นเวลา 90 วัน พบว่าสารสกัดที่ขนาด 200 มก./กก. น้ำหนักตัว มีผลเปลี่ยนแปลงค่าชีวเคมีในเลือดของสัตว์ทดลองเล็กน้อยแต่ไม่ถึงนัยสำคัญทางสถิติ และไม่พบอาการไม่พึงประสงค์จากการได้รับสารสกัด
การทดสอบความเป็นพิษกึ่งเรื้อรังของสารสกัด sprayed-dried จากเกสรดอกบัวหลวง ขนาด 500, 1,000 และ 2,000 มก./กก./วัน ให้หนูแรท นาน 13 สัปดาห์ และป้อนสุนัขด้วยสารสกัด sprayed-dried ขนาด 500, 1,000, 2,000 และ 4,000 มก./กก./วัน นาน 28 วัน ไม่พบความผิดปกติของสัตว์ทดลองทั้ง 2 ชนิด
โดยสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเรื่องดอกสารภีและเกสรบัวหลวง (พิกัดเกสร) ในจุลสารข้อมูลสมุนไพรปีที่ 34(1) ตุลาคม 2559 ซึ่งสามารถสั่งซื้อได้ในฉบับละ 40 บาท หรือสมัครสมาชิกรายปีได้ ปีละ 200 บาท https://medplant.mahidol.ac.th/newsletter/index.asp และข้อมูลของเกสรบัวหลวงด้านความงาม ในฐานข้อมูลสมุนไพรเพื่อการใช้ประโยชน์ทางเครื่องสำอาง https://cosmeherb.nbt.or.th/