คำถาม : การสกัดสารแทนนินจากเมล็ดถั่วเขียว
  • ขอสอบถามวิธีการสกัดสารแทนนินจากเมล็ดถั่วเขียว อยากให้สารสกัดที่ได้เป็นสถานะของเหลว มีวิธีการอย่างไรบ้างคะ
  • Date : 30/5/2568 16:27:00
คำตอบ : แทนนิน เป็นสารประกอบพวกโพลีฟีนอลที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ สามารถละลายได้ดีในตัวทำละลายมีขั้วเช่น น้ำ แอลกอฮอล์ และอะซิโตน แต่ไม่สามารถละลายได้ในตัวทำละลายอินทรีย์เช่น อีเทอร์ คลอโรฟอร์ม แต่เมื่ออยู่ในน้ำจะมีสภาพเป็นคอลลอยด์ หลักการสกัดแทนนินจากพืช โดยทั่วไปนิยมต้มส่วนตัวอย่างพืชนั้นกับน้ำ จากนั้นกรองเอาเฉพาะส่วนสารสกัดมาทำการตกตะกอนแทนนินโดยวิธี salting out คือทำให้ตกกะกอนด้วยการเติมโซเดียมคลอไรด์ นำตะกอนที่ได้ไปสกัดซ้ำด้วยอะซิโตนและนำไปกำจัดไขมันออกโดยใช้อีเทอร์สกัดแยกไขมันทิ้งไป แล้วนำส่วนสารที่สกัดได้มาเติมโซเดียมคลอไรด์อีกครั้ง เพื่อให้แทนนินตกตะกอนออกมา

วิธีสกัดแบบง่ายตามคำแนะนำในหนังสือการสกัดและตรวจสอบสารสำคัญจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ คือ 1. ชั่งตัวอย่างพืช 5 กรัม เติม 50% เอทานอล จำนวน 50 มล. ต้มบนอ่างอังไอน้ำด้วยวิธี reflux (การสกัดแบบไหลย้อนกลับ) นาน 30 นาที 2. กรองเก็บสารละลายหรือสารสกัดที่ได้ (filtrate) 3. ระเหย filtrate ให้เกือบแห้งบนอ่างอังไอน้ำ 4. ละลาย filtrate ด้วยน้ำกลั่น 50 มล. โดยใช้ความร้อนช่วย จากนั้นกรองผ่านกรวยบุชเนอร์ (buchner funnel) โดยใช้แรงดูดจากสุญกาศ (suction) และใช้สารช่วยกรอง (filter aid) 5. เติม 10% sodium chloride 1 มล. กรองเก็บ filtrate ไว้ จะได้สารสกัดที่มีแทนนินเพื่อนำไปศึกษาต่อค่ะ

**การเติม 10% sodium chloride เป็นวิธีการตกตะกอนสารอื่นๆ ที่ไม่ใช่แทนนิน โดยแทนนินจะอยู่ในส่วนใสหรือส่วนที่เป็นสารละลาย (filtrate) ซึ่งจะมีลักษณะเป็นของเหลวค่ะ และจะนำส่วนนี้ไปทดสอบกับ reagent ต่าง ๆ เพื่อวิเคราะห์หาปริมาณแทนนินหรือใช้วิเคราะห์ชนิดของแทนนินต่อไปค่ะ

อ้างอิง :
1. หนังสือ ยาและผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ. ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล. 2534
2. หนังสือ ตำราเภสัชเวท เรื่อง พฤกษแทนนิน. คณะเภสัชศาสตร์ ม. เชียงใหม่. 2531