คำถาม : วิธีสกัดน้ำมันขมิ้นชัน- วิธีสกัดน้ำมันขมิ้นชัน สำหรับรับประทานสกัดด้วยวิธีไหนได้บ้างคะ
- Date : 31/7/2567 18:32:00
คำตอบ : น้ำมันขมิ้นชันถ้าหมายถึงน้ำมันหอมระเหยจากเหง้าขมิ้นชัน สามารถสกัดได้โดยการกลั่นด้วยไอน้ำ (steam distillation) และกลั่นด้วยน้ำ (water distillation) การสกัดด้วยวิธีนี้จะได้น้ำมันหอมระเหยซึ่งประกอบด้วยสารที่ระเหยได้ง่ายสารกลุ่มโมโนเทอร์พีนอยด์ (monoterpenoids) และเซสควิเทอร์พีนอยด์ (sesquiterpenoids) การกลั่นด้วยไอน้ำ ทำได้โดยการนำสมุนไพรมาหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำไปสกัดด้วยชุดเครื่องกลั่นด้วยไอน้ำ จะได้น้ำมันหอมระเหยซึ่งอาจมีน้ำปน รอให้น้ำมันหอมระเหยแยกจากชั้นน้ำแล้วแยกชั้นน้ำออกด้วยกรวยแยก และสามารถกำจัดน้ำที่เหลืออยู่ด้วยผงแมกนีเซียมซัลเฟตหรือโซเดียมซัลเฟตซึ่งจะช่วยดูดน้ำออก และกรองเพื่อแยกสารดูดน้ำออก ส่วนการกลั่นด้วยน้ำจะต้องมีชุดกลั่น clevenger-type apparatus ซึ่งเป็นอุปกรณ์เฉพาะสำหรับกลั่นน้ำมันหอมระเหย ทำได้โดยหั่นพืชเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่ในหม้อกลั่น เติมน้ำให้ท่วมสมุนไพร หรือประมาณ 2 ใน 3 ของปริมาตรหม้อกลั่น จากนั้นจึงให้ความร้อน ไอน้ำจะพาน้ำมันหอมระเหยจากสมุนไพรขึ้นไปในเครื่องควบแน่น เมื่อเจอกับความเย็น ไอน้ำและไอน้ำมันหอมระเหยจะควบแน่นเป็นขอเหลวไหลลงส่งภาชนะรองรับ โดยน้ำมันหอมระเหยจะแยกชั้นกับน้ำ แยกน้ำมันออกจากชั้นน้ำโดยใช้หลอดหยดดูดน้ำมันออกมา หากมีน้ำปนมาสามารถกำจัดน้ำได้โดยการเติมผงโซเดียมซัลเฟต และกรองออก ควรเก็บน้ำมันหอมระเหยที่ได้เก็บในขวดสีชาเพื่อป้องกันแสง และเก็บในตู้เย็น ซึ่งรายละเอียดเกี่ยวกับการสกัดน้ำมันหอมระเหยสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากหนังสือ ยาและผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ โดยภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล
นอกจากนี้น้ำมันขมิ้นชันอาจหมายถึงน้ำมันที่ได้จากการแช่เหง้าขมิ้นชันในน้ำมันพืช เช่น น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว น้ำมันงา น้ำมันรำข้าว เป็นต้น ซึ่งอาจแช่ที่อุณหภูมิห้องหรือการนำไปทอดในน้ำมันร้อน สามารถทำได้โดยการนำเหง้าขมิ้นชันมาล้างให้สะอาด ผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ฝานเป็นแผ่นบาง ๆ นำไปแช่หรือทอดกับน้ำมันพืชจนแผ่นเหง้าขมิ้นแห้ง แยกส่วนกากออกด้วยการกรอง จากนั้นจึงนำน้ำมันที่ได้ไปใช้ แต่วิธีนี้จะทำให้สูญเสียน้ำมันหอมระเหย และสารสำคัญที่สลายได้ด้วยความร้อน แต่จะได้สารสำคัญที่ไม่ระเหยและมีโมเลกุลใหญ่ขึ้นได้แก่สารในกลุ่มเคอคูมินอยด์ เช่น เคอคูมินเป็นต้น
อย่างไรก็ตาม หากต้องการทราบปริมาณสารสำคัญหรือคุณภาพของน้ำมันที่สกัดได้ จำเป็นต้องส่งตรวจในห้องปฏิบัติการซึ่งมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูงค่ะ