ถาม-ตอบ

คำถาม : กินฟ้าทลายโจรต่อเนื่ิองนาน ๆ

กินฟ้าทลายโจรต่อเนื่ิองนาน ๆ เป็นไรมั้ยคะ
Date : 31/10/2566 14:54:00

คำตอบ : ไม่พบความเป็นพิษของฟ้าทะลายโจรเมื่อทำการศึกษาความเป็นพิษแบบเฉียบพลันและแบบกึ่งเรื้อรังในสัตว์ทดลอง โดยพบค่า LD₅₀ ของสาร andrograpolide ในหนูแรท เท่ากับ 40 ก./กก.น้ำหนักตัว และป้อนผงฟ้าทะลายโจรให้หนูเม้าส์ ขนาด 0.12, 1.2 และ 2.4 ก./น้ำหนักตัว (เทียบเท่ากับ 1, 10 และ 20 เท่าของขนาดที่ใช้รักษาในคน (6 ก./วัน)) เป็นระยะเวลา 6 เดือน ไม่พบความเป็นพิษและความผิดปกติของชีวเคมีของเลือด หรือความผิดปกติของสัตว์ทดลอง
อย่างไรก็ตามจากรายงานการประเมินความปลอดภัย Therapeutic Good Administration (TGA) ของประเทศออสเตรเลีย พบว่าฟ้าทะลายโจรมีความเสี่ยงทำให้เกิดอาการแพ้ (allergic reaction) และการแพ้แบบรุนแรงเฉียบพลัน (anaphylaxis) จากการใช้ในทั้งในรูปแบบยาเดี่ยวและตำรับยาผสม และพบความถี่ในกลุ่มผู้ที่ใช้สารสกัดฟ้าทะลายโจรด้วยเมทานอลมากกว่าสารสกัดด้วยน้ำและสารสกัดด้วยเอทานอล อาการที่พบได้แก่ ผื่นลมพิษ ชาในช่องปากหรือบริเวณโดยรอบ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน หน้าบวม หายใจลำบาก ลิ้นบวม บวมในช่องคอเปล่งเสียงลำบาก ไม่รู้สึกตัวและหมดสติ นอกจากนี้รายงานจากศูนย์เฝ้าระวังความปลอดภัยด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข พบว่าเฉพาะในช่วงปีงบประมาณ 2563-2565 ในประเทศไทยพบรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ฟ้าทะลายโจรทั้งสิ้น 120 ฉบับ โดยส่วนใหญ่มีการแพ้อย่างรุนแรง และเกิดผื่นลมพิษ และพบอาการไม่พึงประสงค์ร้ายแรง คือ กลุ่มอาการสตีเวนส์จอห์นสัน (Stevens-Johnson syndrome) และเกิดการอักเสบของผิวหนังอย่างรุนแรงทำให้มีการลอกของผิวหนัง (toxic epidermal necrolysis) และพบอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบตับและท่อน้ำดี โดยเพิ่มระดับเอนไซม์ในตับ ทำให้ตับอักเสบ และภาวะดีซ่าน
คำแนะนำในบัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร แนะนำให้ใช้ฟ้าทะลายโจรเมื่อมีอาการ และไม่ควรใช้ติดต่อกันเกิน 7 วัน หากใช้ติดต่อกันเกิน 3 วัน แล้วไม่หายหรือมีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างการใช้ยา ควรหยุดใช้และพบแพทย์ และหมั่นสังเกตความผิดปกติหรืออาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา นอกจากนี้ไม่แนะนำให้รับประทานฟ้าทะลายโจรต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากทางการแพทย์แผนไทยระบุว่าฟ้าทะลายโจรเป็นยาฤทธิ์เย็น เมื่อรับประทานติดต่อกันเป็นระยะเวลานานจะทำให้ร่างกายเย็นเกินไป จนทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ เช่น แขนขาชาหรือมีอาการอ่อนแรงได้ นอกจากนี้ยังข้อห้ามใช้ ข้อควรระวัง และอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ฟ้าทะลายโจรดังนี้
ข้อห้ามใช้
- ห้ามใช้ในผู้ที่มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจร เช่น มีผื่น ปากบวม ตาบวม หน้าบวม
- ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร เนื่องจากอาจทำให้เกิดทารกวิรูปได้
- ห้ามใช้ฟ้าทะลายโจรสำหรับแก้เจ็บคอในกรณีต่าง ๆ ต่อไปนี้
1. ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอเนื่องจากติดเชื้อ Streptococcus group A
2. ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคไตอักเสบ เนื่องจากเคยติดเชื้อ Streptococcus group A
3. ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจรูห์มาติค
4. ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอเนื่องจากมีการติดเชื้อแบคทีเรีย และมีอาการรุนแรง เช่น มีตุ่มหนองในคอ มีไข้สูง และหนาวสั่น
คำเตือน - หากใช้ยานี้แล้วมีผื่น ปากบวม ตาบวม หน้าบวม ให้หยุดทันที และพบแพทย์
ข้อควรระวังจากการใช้ฟ้าทะลายโจร ได้แก่
- หากใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้แขนขามีอาการชาหรืออ่อนแรง
- หากใช้ติดต่อกันเกิน 3 วัน แล้วไม่ดีขึ้น หรืออาการรุนแรงขึ้น ระหว่างการใช้ยาควรหยุดใช้และพบแพทย์
- ควรระวังการใช้ยานี้ร่วมกับสารกันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulants) และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)
- ควรระวังการใช้ยานี้ร่วมกับยาลดความดันเลือดเพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้
- ควรระวังการใช้ยานี้ร่วมกับยาที่กระบวนการเมแทบอลิซึม ผ่านเอนไซม์ Cytochrome P450 (CYP 450) เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ CYP 1A2, CYP 2C9 และ CYP 3A4
- ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการของตับผิดปกติ
อาการไม่พึงประสงค์ อาจทำให้เกิดอาการผิดปกติของทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้
เบื่ออาหาร วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น และอาจเกิดลมพิษได้

อ้างอิง :
1. ประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เรื่อง บัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร พ.ศ. 2566 [อินเทอร์เน็ต]. คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ; 2566 https://herbal.fda.moph.go.th/media.php?id=511902077832798208&name=001-66.pdf
2. นาถฤดี สิทธิสมวงศ์, เจษฎา เพ็งชะตา, ทรงพล ชีวพัฒน์ และคณะ. พิษเฉียบพลันและกึ่งเรื้องรังของฟ้าทะลายโจร. ไทยเภสัชสาร. 2532, 14, 109-118.
3. Hu XY, Wu RH, Logue M, Blondel C, Lai LYW, Stuart B, et al. Andrographis paniculata (Chuān Xīn Lián) for symptomatic relief of acute respiratory tract infections in adults and children: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2017;12(8):e0181780.
4. สรุปรายงานการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากยาฟ้าทะลายโจร จากฐานข้อมูล Thai Vigibase ในช่วงปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 – 2565. https://hpvcth.fda.moph.go.th/%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%95%E0%B8%B8%E0%B8%81/
5. Safety review of Andrographis paniculata and anaphylactic/allergic reactions. [internet]. Therapeutics Good Administration. Department of Health. Australian government. Available from: https://www.tga.gov.au/sites/default/files/safety-review-andrographis.pdf

Web Link ที่เกี่ยวข้อง

ที่อยู่

Social media