คำถาม : การสกัดสาร- ทำไมในการสกัดต้องเรียงลำดับจากสารไม่มีขั้วไปจนถึงสารมีขั้ว
- Date : 16/6/2562 17:43:00
คำตอบ : สารแต่ละชนิดมีคุณสมบัติละลายได้ในตัวทำละลายแตกต่างกัน โดยปกติแล้ว การที่ตัวถูกละลายจะละลายในตัวทำละลายหนึ่งๆ ได้นั้น สารทั้งสองชนิดจะต้องมีสมบัติเหมือนกันตามกฎ like dissolves like ก็คือ ตัวถูกละลายที่มีขั้วจะละลายในตัวทำละลายที่มีขั้ว แต่จะไม่ละลายในตัวทำละลายที่ไม่มีขั้ว ในทางตรงข้าม ตัวถูกละลายที่ไม่มีขั้วจะละลายในตัวทำละลายที่ไม่มีขั้ว แต่จะไม่ละลายในตัวทำละลายที่มีขั้ว แต่ถ้าในกรณีที่สารหนึ่งมีขั้วน้อยกว่าอีกสารตัวหนึ่ง ความสามารถในการละลายก็ลดลง หรืออาจจะกล่าวอีกนัยคือละลายได้เพียงบางส่วนเท่านั้น
สำหรับการสกัดสารจากพืช การเลือกตัวทำละลายจะขึ้นอยู่กับว่าท่านต้องการสารสำคัญชนิดใดในสมุนไพรนั้นๆ เนื่องจากตัวทำละลายที่ต่างกัน จะทำให้ได้สารสำคัญที่ต่างกันดังที่อธิบายไปข้างต้น ดังนั้นควรศึกษาและตรวจสอบคุณสมบัติของสารที่ต้องการให้ชัดเจนก่อนการสกัด
หากต้องการสกัดสารจากสมุนไพรด้วยตัวทำละลายหลายชนิดจากวัตถุดิบเดียวกัน จะเรียงลำดับจากการสกัดด้วยตัวทำละลายที่มีขั้วต่ำก่อน เนื่องจากปกติตัวทำละลายที่มีขั้วสูงปานกลาง เช่น แอลกอฮอล์จะสามารถละลายสารทั้งขั้วที่ต่ำกว่าและขั้วสูงได้ ดังนั้นหากใช้ตัวทำละลายที่มีขั้วสูงกว่าก่อนสารที่ขั้วต่ำบางส่วนจะถูกสกัดไปในตัวทำละลายที่มีขั้วสูงปานกลางนั้นแล้ว ในทางกลับกันสารที่มีขั้วสูงจะไม่สามารถละลายในตัวทำละลายขั้วต่ำได้ ดังนั้นในการสกัดโดยใช้หลายตัวทำละลายจึงต้องใช้ตัวทำละลายขั้วต่ำเพื่อสกัดสารไม่มีขั้วก่อน