คำถาม : คะน้าเม็กซิโก
  • ขอสอบถามข้อมูลสมุนไพรเกี่ยวกับผักชนิดนี้ด้วยคะ ผักชายา หรือ คะน้าเม็กซิโก มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ Cnidoscolus chayamansa คะ
  • Date : 28/3/2561 17:29:00
คำตอบ : คะน้าเม็กซิโก, ผักโขมต้น หรือ ชายา (chaya) ,มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cnidoscolus chayamansa McVaugh ชื่อพ้องคือ Cnidoscolus aconitifolius (Mill.) I.M.Johnst. เป็นพืชในวงศ์ Euphorbiaceae ไม่ใช่พืชท้องถิ่นของประเทศไทย การใช้พื้นบ้านในต่างประเทศคือ ใช้เป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ เพิ่มการไหลเวียนโลหิต ช่วยย่อยอาหาร
คะน้าเม็กซิโกเป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูง และเป็นแหล่งที่ดีของโปรตีน วิตามินและซี และมีแร่ธาตุต่างๆ สูง เช่น แคลเซียม, โพแทสเซียม, ฟอสฟอรัส และเหล็ก แต่ใบและยอดมีสารพิษในกลุ่ม hydrocyanic glycosides การรับประทานในประมาณมากหรือติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการพิษจากการได้รับสาร cyanide ได้ แต่สารดังกล่าวสามารถถูกทำลายได้ด้วยความร้อน จึงไม่แนะนำให้รับประทานสด ควรทำให้สุกโดยการผ่านความร้อนอย่างน้อย 15 - 20 นาที
ในส่วนของการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาพบว่าคะน้าเม็กซิโกมีฤทธิ์ต้านจุลชีพหลายชนิด มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ ลดน้ำตาลและไขมันในเลือด แต่ทั้งหมดเป็นการศึกษาในรูปของสารสกัดและสารสำคัญที่แยกได้จากส่วนใบ เช่น สารในกลุ่ม flavonoids, alkaloids และยังเป็นเพียงการศึกษาในระดับหลอดทดลองและสัตว์ทดลอง
หลายคนอาจสับสนระหว่างคะน้าเม็กซิโกกับพืชอื่นๆ เช่น มะละกอ ฝิ่นต้น เนื่องจากมีลักษณะคล้ายกัน โดนเฉพาะฝิ่นต้นซึ่งเป็นพืชพิษ หากน้ำยางถูกผิวหนังจะระคายเคือง บวมแดงแสบร้อน ถ้ารับประทานเมล็ดเข้าไปจะทำให้กระเพาะอักเสบ มีอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง อาจมีอาการชาตามแขนขาหรือเป็นอัมพาตชั่วคราว และหากรับประทานเมล็ดในปริมาณมากอาจเสียชีวิตได้

Ref :
- Godfrey CO, Nwankpa P, Uloneme GC, Etteh CC, Ben-Udechukwu C, Okafor PN. Toxicity evaluation of cnidoscolus aconitifolius on female albino wistar rats. IJSER 2015;6(9):165-9.
- Kuti, J.O. and E.S. Torres. Potential nutritional and health benefits of tree spinach. In: Janick J, editor. Progress in new crops. Arlington: ASHS Press VA;1996. P.516-520.
- Perez-Gonzalez MZ, Gutierrez-Rebolledo GA, Yepez-Mulia L, Rojas-Tome IS, Luna-Herrera J, Jimenez-Arellanes MA. Antiprotozoal, antimycobacterial, and anti-