คำถาม : อาการไม่พึงประสงค์ของสมุนไพร
  • อาการไม่พึงประสงค์ ของ มะตูม ขี้เหล็ก งา ลูกใต้ใบ
  • Date : 18/11/2556 11:38:00
คำตอบ : - มะตูม ควรระมัดระวังในการรับประทานสำหรับผู้ที่แพ้มะตูม ซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการแพ้สำหรับบางคน ส่วนการทดสอบความเป็นพิษของผลมะตูม พบว่าสารสกัด 50% เอธานอลของผลมะตูม เมื่อฉีดเข้าช่องท้องหนูถีบจักร พบขนาดสูงสุดที่สัตว์ทดลองทนได้คือ 1g/kg และสารสกัดผลด้วยน้ำขนาดที่ทำให้หนูขาวกินแล้วตายร้อยละ 50 มีค่ามากกว่า 10 g/kg และมีการทดลองผสมผลมะตูมในอาหารขนาดร้อยละ 25 ให้หนูขาวกินเป็นเวลา 10 วัน พบว่าทำให้เกิดพิษต่อตับและไต

- ขี้เหล็กที่ชื่อว่า barakol มีฤทธิ์คลายเครียด ทำให้นอนหลับ และต้านการชัก แต่เนื่องจากมีรายงานว่ายาเม็ดแคปซูลใบขี้เหล็กทำให้เกิดอาการตับอักเสบในผู้ป่วยที่รับประทานยานี้ขนาด 20 - 40 มิลลิกรัม ติดต่อกันนาน 7 - 60 วัน เพื่อให้นอนหลับ โดยพบว่าทำให้เกิดภาวะตับอักเสบเฉียบพลัน คลื่นไส้อาเจียน ตัว-ตาเหลือง และพบว่าสาร barakol เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดพิษดังกล่าว ปัจจุบันสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาได้ประกาศยกเลิกการใช้ขี้เหล็กในรูปแบบของยาเดี่ยว แต่อนุญาตให้ใช้เป็นยาตำรับเท่านั้น การรับประทานขี้เหล็กอย่างปลอดภัย แนะนำให้รับประทานในรูปของอาหารจะดีที่สุด เนื่องจากการใช้เป็นอาหาร จะมีการต้มน้ำทิ้งหลายครั้งเพื่อลดความขม ทำให้ปริมาณสาร barakol เจือจางหรือลดลงอยู่ในขนาดที่ไม่ก่อให้เป็นพิษ

- งา ไม่มีรายงานถึงอาการข้างเคียงและความเป็นพิษในคน

- ลูกใต้ใบมีสรรพคุณ แก้ไข้หวัด แก้ท้องเสีย แก้บวม แก้ปัสสาวะขัด แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ แก้ร้อนใน แก้ไข้ แก้ไอ แก้อักเสบ แต่ถ้ารับประทานต่อเนื่องอาจส่งผลต่อตับและไต

Ref : ถาม-ตอบเก่า, ฐาน PHARM