คำถาม : สปาหลังคลอด- อยากได้ข้อมูลของสมุนไพรที่ใช้ทำสปาหลังคลอดครับว่ามีสมุนไพรชนิดใดบ้าง
- Date : 29/4/2556 12:21:00
คำตอบ : สปา คือศาสตร์การนวดเพื่อสุขภาพ การปฏิบัติต่อร่างกายเพื่อสุขภาพ และการใช้น้ำเพื่อสุขภาพเป็นหลัก เพื่อปรับความสมดุลของร่างกายและจิตใจ สมุนไพรไทยมีบทบาทมากในสปาสำหรับใช้ในการประคบ อาบ อบ นวด สำหรับการทำสปาหลังคลอดนั้น มีตำรับหรือสูตรสมุนไพรมากมายหลายสูตรตามแต่ละพื้นที่ สมุนไพรที่นิยมนำมาใช้ได้แก่
-ไพล ใช้เพื่อสมานแผล แก้ปวดเมื่อย บำรุงน้ำนม ทำให้แม่แข็งแรง
-ใบมะขาม มีรสเปรี้ยวเนื่องจากมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ จะช่วยกำจัดคราบไคล ชำระล้างสิ่งสกปรก ขับเลือดเสีย ขับน้ำคาวปลาและช่วยระบาย
-ตะไคร้ ช่วยขับเหงื่อ ลดอาการบวม ลดความร้อน กำจัดพิษออกจากร่างกาย
-ข่า เป็นยาร้อนทำให้เลือดไหลเวียนดี มีกำลังวังชา ช่วยขับลม
-เปล้า ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว เลือดลมเป็นปกติ ทำให้ร่างกายฟื้นตัวเร็ว แก้อาการช้ำใน ปวดเนื้อปวดตัว ปวดในกระดูก บำรุงน้ำนม
ตัวอย่างตำรับสมุนไพรสำหรับคุณแม่หลังคลอด
ตำรับยาประคบแม่หลังคลอด (ทับหม้อเกลือ)
-หม้อดิน เกลือเม็ด ใบบัวหลวง 3 ใบ หรือใบพลับพลึงก็ได้ โดยเอาเกลือใส่ลงในหม้อดิน แล้วนำไปตั้งไฟให้ร้อน ใช้ใบบัวหลวง 3 ใบ รองที่ก้นหม้อ นำไปวางที่หน้าท้อง จะช่วยให้มดลูกแห้งเร็ว เข้าอู่เร้ว เหมาะสำหรับคนที่เพิ่งคลอดลูกใหม่ๆ
ตำรับยาอบ
-ตำรับที่1 ใบตะไคร้เครื่องแห้ง(ตะไคร้หอม) ใบแมงลักแห้ง ใบตะไคร้แห้ง ใบเปล้าแห้ง ใบหนาดแห้ง อย่างละ 1กำมือ ใบมะนาวแห้ง ใบมะกรูดแห้ง ใบส้มโอแห้ง ต้มอบ
-ตำรับที่2 ใบหนาดสด ใบเปล้าสด ใบผีเสื้อ (คนทีสอ) สด ใบบูอา อย่างละ 1/2 กก. ต้มอบ
-ตำรับที่3 ใบและรากพวงพี อย่างละ 1/2 กำมือ ใบและรากสะมัด ใบและรากส่องฟ้า ต้มอบ
ตำรับยาอาบ
-ตำรับที่1 ใบข่า ใบยอ ใบตะไคร้หอม ใบกล้วยแห้ง ต้มอาบ
-ตำรับที่2 ใบข่า ใบเตย หัวเปราะ พิมเสนต้น ต้มอาบ
-ตำรับที่3 ตองกล้วยตีบแห้ง ใบมะขาม ใบหนาด ใบเปล้า ต้มอาบ อาบได้ทั้งแม่ทั้งลูก คนทั่วไปก็อาบได้
-ตำรับที่4 ใบหนาด ใบเปล้า ขมิ้นขึ้น ว่านไพล ใบเตย ว่านไพลใจดำ ยาหัว ว่านหอม แหน่งหอม ใบส้มป่อย ใบมะขามป้อม ใบส้มลม ใบส้มกบ เปลือกดู่ เปลือกแดง ต้มอาบ
-ตำรับที่5 ใบมะขาม ต้มอาบ
ตำรับยาย่าง
-ตำรับที่1 ใบเปล้าสด ใบหนาดสด อย่างละ 1-2 กก. ก่อเตาไฟไว้ใต้แคร่ บนแคร่ปูเสื่อให้ผู้ป่วยนอนบนผ้า เอาสมุนไพรใส่เตาไฟทีละน้อยให้ควันลอยหาผู้ป่วย
-ตำรับที่2 เปลือกอีฮุมสด (มะรุม) ใบหนาดใหญ่สด ใบเจตมูลเพลิงแดงสด ใบเจตมูลเพลิงขาวสด ใบอ้ม ใบต้นเนียมแม่ช้าง ใบเปล้า อย่างละ 1 กก. นำสมุนไพรปูให้เต็มแคร่ แล้วให้ผู้ป่วยนอนทับโดยไม่ต้องใช้เสื่อหรือผ้ารอง เอาผ้าหม้อนิลห่ม ชุบน้ำบิดพอหมาดๆ ห่มผู้ป่วยไว้ ก่อไฟไว้ใต้แคร่
ตำรับยาอื่นๆ
ใบส้มป่อย ข่า ใบตะไคร้ ใบมะขาม ไพล (ไพลเหลืองหรือไพลดำก็ได้) ลูกมะกรูด ใบมะดัน นำวัตถุดิบมาต้มรวมกันแล้วนำมาอบหรืออาบ ช่วยให้ตัวหายบวม กำจัดกลิ่นตัว ช่วยทำให้ผิวพรรณผุดผ่อง คนทั่วไปก็อบได้ ผิวจะสวย จิตใจสบาย เบาเนื้อเบาตัว
ที่มา : -กองการประกอบโรคศิลปะ กรมสนับนุนบริการสุขภาพกระทรวงสาธารณสุข
-บันทึกของแผ่นดิน 5 สมุนไพร ประคบ อาบ อบ นวด ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร
.png){kind=logo}
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร FanPage
mpic_mupy 