คำถาม : สารสกัดและประโยชน์
  • 1. สารต่าง ๆ ที่อยู่ในสันโศก ใบมะรุม และใบพลู มีอะไรบ้าง
    2. ประโยชน์ของพืชสมุนไพรทั้งสามชนิดนี้ มีอะไรบ้าง
    3. สารสกัดที่ได้สามารถยับยั้งแบคทีเรียชนิดใดบ้าง และมีชื่อว่าอย่างไร

  • Date : 10/9/2553 14:23:00
คำตอบ : ทางสำนักงานขอแยกตอบเป็นต้นๆ ดังนี้

ต้นสันโศก
               สารเคมีที่พบส่วนใหญ่คือสารกลุ่ม คัวมาริน (Coumarins) และ คาร์บาโซล (Carbazoles) โดยพบว่าสารสกัดคลอโรฟอร์มจากต้นสันโศกมีฤทธิ์ยับยั้งรายีสต์ Candida albicans  และเชื้อ Mycobacterium tuberculosis 
               สรรพคุณแผนโบราณใช้ราก บำรุงธาตุ ขับผายลม ต้น ใช้ขับลมในลำใส้ แก้ไอ ใบ แก้ไข้ แก้ริดสีดวงจมูก แก้ปวดท้อง ดอกขับเสมหะ ผล ใช้ขับลมในเลือด เปลือก แก้ริดสีดวงจมูก การศึกษาทางวิทยาศาสตร์พบว่ามีฤทธิ์ ยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกร็ดเลือด ทำให้หลอดเลือดหดตัว คล้ายกล้ามเนื้อเรียบ เป็นพิษต่อปลา

มะรุม
               สารสำคัญที่พบในใบมะรุม คือ สารต้านออกซิเดชั่นชนิดต่างๆ เช่น ascorbic acid, flavonoid แร่ธาตุต่างๆ กรดอะมิโนจำเป็น เช่น methionine, cystine, trytophan และสารกลุ่ม nitrile, mustard oil glycosides และ thiocarbonayte glycoside และมีรายงานว่าน้ำคั้นสดจากใบมะรุมมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ Pseudomonas aeruginosa  และ Staphylococcus aureus  ได้
               สรรพคุณแผนโบราณใช้ล้างแผล ใช้ทาและพอกแผล ถูนวดขมับขณะปวดศีรษะ รักษาโรคริดสีดวงทวาร แก้ไข้ แก้เจ็บคอ ติดเชื้อในหูและตา เลือดออกตามไรฟัน เป็นหวัดน้ำมูกไหล หลอดลมอักเสบ สำหรับการศึกษาทางเภสัชวิทยาพบว่าใบมะรุมมีฤทธิ์ลดความดัน ต้านการเกิดเนื้องอก ต้านมะเร็ง ลดระดับคอเลสเตอรอล ป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ป้องกันตับอักเสบ ควบคุมฮอร์โมนธัยรอยด์ ลดระดับน้ำตาลในเลือด เป็นต้น แต่อย่างไรก็ตามฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาเหล่านี้เป็นเพียงการทดลองในสัตว์ทดลองหรือในหลอดทดลองเท่านั้น

พลู
               พลูจะพบสารในกลุ่ม alkaloids, terpennes, phenyl propanoid และน้ำมันหอมระเหยซึ่งพบสาร chavicol,cineol,eugenol,carvacrol,caryophyllene เป็นส่วนประกอบสำคัญ โดยพบว่าน้ำมันจากใบพลูมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย Bacillus subtilis, Salmonella sp, Escherichai coli, Pseudomonas solanacearum  และยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา Asperigillus niger, A. Parasiticus, Fusarium  spp. Trichophyton mentographytes , T. rubrum, Epidermophyton floccosum  และ Microsporum gypseum 
               สรรพคุณแผนโบราณใช้รักษาอาการช้ำบวม รักษาอาการปวดทอง รักษาอาการไอเจ็บคอ และขับเสมหะ รักษาอาการผื่นคันเนื่องจากเกิดลมพิษ รักษาโรคผิวหนัง รักษาโรคกลากเกลื้อน แผลอักเสบ ฝหนองและสิว นอกจากนี้ยังใชน้ำคั้นจากใบพลูสดเปนยาถายพยาธิ ยาระบาย แกอาการทองผูก ขับเสมหะ ลดไข แกปวดศีรษะ ขับลมในกระเพาะอาหาร ทําใหลมหายใจหอมสดชื่น เปนยาสมานแผลและใชปองกันเชื้อจุลินทรีย