คำถาม : แฮ้ม- สมุนไพรที่ชื่อว่า แฮ้ม คุณแม่อายุ 56 ปี จะต้มดื่มเป็นประจำเป็นเวลานานแล้วคุณแม่บอกว่าแก้ปวดข้อ ปวดกระดูก อยากทราบว่า แฮ้ม รักษาโรคอะไรได้บ้างและที่ดื่มเป็นประจำจะมีสารตกค้างหรือเป็นอันตรายหรือเปล่าคะ
- Date : 19/9/2551 17:03:00
คำตอบ : มีรายงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่าแห้มมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความเป็นพิษต่อตับ ต้านอนุมูลอิสระ และลดความดัน เป็นต้น แต่ยังเป็นการทดลองในหลอดทดลองและในสัตว์ทดลองเท่านั้น ยังไม่มีการศึกษาในคน ไม่พบว่ามีรายงานการใช้แบบพื้นบ้านและการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ถึงฤทธิ์การลดปวดและลดอักเสบของข้อหรือกระดูก จึงไม่แน่ใจว่าที่คุณแม่คุณต้มดื่มนั้นเป็นสมุนไพรตำรับที่จัดมาเป็นผงหรือห่อแล้ว หรือเป็นสมุนไพรเดี่ยว หากเป็นสมุนไพรผงหรือห่ออาจจะต้องระมัดระวังเรื่องการปลอมปนของสาร
สเตียรอยด์ด้วย เพราะสารชนิดนี้มีคุณสมบัติในการลดอักเสบและบรรเทาปวดในกระดูกและข้อได้ แต่มีอันตรายต่อร่างกายหากใช้ขนาดสูง เป็นระยะเวลานานและต่อเนื่อง
การศึกษาความเป็นพิษของแห้มมีเฉพาะในสัตว์ทดลอง ยังไม่การศึกษาในคนเช่นกัน และยังไม่พบรายงานความเป็นพิษในคน ได้แก่ การทดลองในหนูถีบจักร เมื่อป้อนสารสกัดด้วยเอทานอล 50% ขนาดสูงถึง 800 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ไม่พบความผิดปกติใดๆ และความเข้มข้นของสารสกัดที่ทำให้หนูตายครึ่งหนึ่งเมื่อกินสารสกัด เท่ากับ 1200 มิลลิกรัม/กิโลกรัม การทดลองในหนูขาว เมื่อป้อนสารสกัดจากแห้มให้หนูขาว ขนาด 100, 200, 300 และ 400 มิลลิกรัม/กิโลกรัม นาน 30 วัน ไม่พบอาการพิษและการตายของหนู ค่าเอนไซม์ของตับไม่เปลี่ยนแปลง ไม่พบพยาธิสภาพของโครงสร้างระดับจุลกายวิภาคของไต หัวใจ ปอด และตับอ่อน แต่พบว่ามีการเพิ่มจำนวนของ vacuoles ในเซลล์ตับเป็นจำนวนมาก และมีการเพิ่มจำนวนชั้นของ germ cells ใน seminiferous tubules เมื่อป้อนสารสกัดด้วยน้ำขนาด 5 กรัม/กิโลกรัม ไม่ทำให้หนูตาย และในขนาด 2.5 กรัม/กิโลกรัม/วัน ให้กินนาน 90 วัน ไม่พบความผิดปกติใดๆ ไม่มีผลต่อระบบประสาทและการเคลื่อนไหว แต่มีค่าทางโลหิตวิทยาบางตัวเปลี่ยนแปลงไปจากค่าปกติ เป็นต้น
อย่างไรก็ตามในแห้มมีสารเบอบีรีน (berberine) เป็นสารสำคัญ และสารดังกล่าวมีข้อควรระวังถึงผลข้างเคียงต่อหัวใจ อาจทำให้เกิดอาการหายใจขัดได้ ดังนั้น จึงควรระมัดระวังในการกินอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เพราะอาจมีพิษต่อระบบเลือด ตับ และหัวใจได้