การศึกษาพิษต่อเซลล์และพิษต่อยีนของสารสกัดเอทานอลจากตำรับเบญจกูล

ตำรับเบญจกูลเป็นยาปรับธาตุนิยมใช้กับผู้ป่วยโรคมะเร็ง ประกอบด้วยสมุนไพร 5 ชนิด ได้แก่ ผลดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิงแดง และเหง้าขิง เมื่อนำสารสกัด 95% เอทานอลจากตำรับเบญจกูล ความเข้มข้น 50 100 200 400 และ 500 มคก./มล. มาทดสอบความเป็นพิษต่อเซลล์และพิษต่อยีนในเซลล์เม็ดเลือดขาวของมนุษย์ พบว่าสารสกัดที่ความเข้มข้น 500 มคก./มล. เป็นพิษต่อเซลล์ โดยพบเซลล์ในระยะไมโทซิสน้อยมาก สารสกัดที่ความเข้มข้น 100 - 400 มคก./มล. เป็นพิษต่อยีน โดยมีการสลับชิ้นส่วนของซิสเตอร์โครมาติด (sister chromatid exchange) สูงกว่ากลุ่มควบคุม แต่ดัชนีการแบ่งเซลล์ (mitotic index) และดัชนีการเพิ่มจำนวนเซลล์ (proliferation index) ไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม แสดงว่าสารสกัด 95% เอทานอลจากตำรับเบญจกูล เป็นพิษต่อเซลล์ (ความเข้มข้น ≥ 500 มคก./มล.) และพิษต่อยีน (ความเข้มข้น ≥ 100 มคก./มล.) ของเม็ดเลือดขาวของมนุษย์ ซึ่งคาดว่าความเป็นพิษอาจเกิดจากสาร plumbagin ซึ่งเป็นสารสำคัญในสารสกัด ความเข้มข้นของสารสกัดที่ปลอดภัย คือ ≤ 50 มคก./มล. การศึกษานี้เป็นการศึกษาในหลอดทดลอง ดังนั้นควรมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อหาขนาดที่ปลอดภัยในการใช้ในผู้ป่วยมะเร็งต่อไป

ธรรมศาสตร์เวชสาร 2555;12(2):262-8.