การทดสอบความเป็นพิษของสารสกัดมาตรฐานปัญจขันธ์

การทดสอบความเป็นพิษเฉียบพลันของสารสกัดน้ำจากส่วนเหนือดินของปัญจขันธ์ ซึ่งมีสาร gypenosides ประกอบอยู่ 6% โดยป้อนสารสกัด ขนาด 5,000 มก./กก. เพียงครั้งเดียวแก่หนูแรท เปรียบเทียบผลกับหนูกลุ่มควบคุมที่ไม่ได้รับสารสกัด พบว่าสารสกัดไม่ทำให้หนูตาย หรือเกิดอาการพิษใดๆ และไม่พบความผิดปกติของอวัยวะภายใน การทดสอบความเป็นพิษกึ่งเรื้อรัง โดยแบ่งหนูเป็นกลุ่มที่ป้อนสารสกัด ขนาด 1,000 มก./กก./วัน เป็นเวลา 90 วัน (treatment group) กลุ่มที่ป้อนสารสกัด ขนาด 1,000 มก./กก./วัน เป็นเวลา 90 วัน แล้วถูกเลี้ยงต่อไปโดยไม่ได้รับสารสกัดอีก 28 วัน (satellite group) และกลุ่มควบคุม พบว่าในทุกกลุ่มไม่มีหนูตาย หรือเกิดอาการพิษ น้ำหนักตัว น้ำหนักและลักษณะของอวัยวะภายในของหนูที่ได้รับสารสกัด ไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม ในหนูเพศเมียพบว่ากลุ่ม treatment จะมีเม็ดเลือดขาวนิวโทรฟิล (neutrophil) และโมโนไซท์ (monocyte) เพิ่มขึ้น และในกลุ่ม satellite จะมีปริมาณของฮีโมโกลบิน และฮีมาโทคริตสูงกว่ากลุ่มควบคุม ในหนูเพศผู้พบว่ากลุ่ม treatment จะมีระดับของเอนไซม์ alkaline phosphatase สูงกว่ากลุ่มควบคุม ขณะที่ในกลุ่ม satellite จะมีระดับของกลูโคสต่ำกว่ากลุ่มควบคุม แต่อย่างไรก็ตามค่าเหล่านี้ยังถือว่าอยู่ในช่วงของหนูปกติ แสดงว่าสารสกัดมาตรฐานของปัญจขันธ์ไม่ทำให้เกิดการตายและความผิดปกติในหนูหลังจากการทดสอบพิษเฉียบพลันและพิษกึ่งเรื้อรัง

J Ethnopharmacol 2013;149:228-34.