ถาม-ตอบ

คำถาม : การทำแชมพู

ต้องการทำแชมพูค่ะ รบกวนถามว่าสมุนไพรด้านล่างนี้ ตัวไหนสามารถอินฟิวส์ ในน้ำมันบ้าง หรือตัวไหนสามารถสกัดด้วยการต้ม หรือสกัดด้วยวิธีอื่น ขอคำแนะนำด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ
ว่านมหาเมฆ มะหาด ทองพันชั่ง ตรีผลา มะขามป้อม ว่านหางจรเข้ ขิง ดอกคำฝอย
Date : 29/4/2561 18:17:00

คำตอบ : การสกัดสมุนไพรเพื่อนำมาใช้ส่วนใหญ่ใช้สกัดด้วยการต้มด้วยน้ำ หรือสกัดด้วยเอทานอล ได้แก่มะหาด มะขามป้อม
การสกัดมะขามป้อม
1. ชั่งตัวอย่างพืช 5 กรัม เติม 50% เอทานอล จำนวน 50 มล. ใช้ความร้อนช่วยโดยการวางบนอ่างอังไอน้ำด้วยวิธี reflux (การ สกัดแบบไหลย้อนกลับ) นาน 30 นาที
2. กรองกากออก เก็บสารละลายที่ได้
3. ระเหยตัวทำละลายออกให้เกือบแห้งบนอ่างอังไอน้ำ
การสกัดแก่นมะหาด
สามารถสกัด ด้วยการต้มด้วยน้ำ และสกัดด้วย 70% เอทานอล
การต้ม
1. ชั่งสมุนไพร ย่อยให้ขนาดเล็กพอประมาณ
2. เติมน้ำ 3-5 เท่าของน้ำหนัก ถ้าเป็นสมุนไพรสดจะใช้น้ำน้อยกว่า โดยให้น้ำท่วมสูงเกินสมุนไพรประมาณ 5 นิ้ว จดน้ำหนักที่ใช้ ถ้าเป้นสมุนไพรแห้งให้แช่ในน้ำ 20 นาที ก่อนนำขึ้นตั้งไฟปานกลางจนเดือด จับเวลาเมื่อเริ่มเดือด ใช้เวลาประมาณ 30-45 นาที หากน้ำแห้งให้เติมน้ำ เมื่อสีน้ำสกัดไม่เข้มจากเดิม ให้ยกลง กรองด้วยผ้าขาวบาง 3 ชั้น
3. นำกากมาต้มซ้ำ เช่นเดิม
4. รวมน้ำสกัด 2 ครั้งเข้าด้วยกัน
5. ตั้งไฟเคี่ยวต่อจนได้น้ำหนักที่ต้องการ ส่วนใหญ่จะนิยมให้น้ำหนักน้ำสกัดเท่ากับน้ำหนักสมุนไพรที่นำมาสกัด เช่น สมุนไพร 1 กก. เมื่อสกัดเสร็จแล้ว ได้น้ำสกัด 1 กก. ซึ่งง่ายต่อการคำนวณสัดส่วนในเครื่องสำอาง
ข้อเสีย กรณีที่จะเตรียมเก็บนานๆ อาจมีเชื้อแบคทีเรีย หรือรา ทำให้บูดเน่าเสียได้ง่าย สามารถแก้ไขได้ 2 วิธี คือ เติมสารกันเสีย หรือเคี่ยวให้เข้มข้นที่สุดเท่าที่จะทำได้ เช่น เคี่ยวจนเหลือน้ำหนัก 1 ใน 5 แต่ต้องระวังไม่ให้ไหม้ และจดน้ำหนักสุดท้ายที่ได้ หลังจากนั้นให้สรุปการสกัด และเก็บข้อมูลไว้เป็นเทคนิคในการสกัดครั้งต่อไป
การหมัก (Maceration) ด้วยเอทานอล
1. ชั่งสมุนไพร ใส่ในถุงผ้า
2. แช่ด้วยเอทานอล 2-3 เท่าตัวในภาชนะปิดสนิททิ้งไว้ 7 วัน คนทุกวัน
3. กรองเอาส่วนน้ำ บีบสารละลายออกจากกาก
4. แล้วเติมสารละลาย เพื่อล้างกาก ทำซ้ำอีกครั้ง เป็นการหมักซ้ำ เพื่อให้ได้สารสกัดมากที่สุด
5. เอาสารสกัด 2 ครั้งรวมกัน ระเหยแอลกอฮอล์ออกด้วยเครื่องระเหยสูญญากาศหรือตั้งบนหม้ออังไอน้ำ ก่อนนำไปผสมในสบู่

การสกัดว่านหางจระเข้
การเตรียมน้ำว่านหางจระเข้อย่างง่าย สำหรับนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง สามารถสกัดด้วยการคั้นสด โดยปั่นสมุนไพรสด (วุ้นว่านหางจระเข้ที่เอาเปลือกสีเขียวออกและล้างยางสีเหลืองออกให้หมด) กับน้ำจำนวนครึ่งเท่าของน้ำหนักสมุนไพรในเครื่องปั่นน้ำผลไม้ แล้วกรองด้วยผ้าขาวบาง
ที่มา : หนังสือคู่มือผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางเพื่อเศรษฐกิจชุมชน สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข

การสกัดทองพันชั่ง สกัดด้วยเอทานอล (ดูวิธีการหมักด้วยเอทานอล)
การสกัดตรีผลา ว่านมหาเมฆ คำฝอย สกัดโดยใช้การต้มด้วยน้ำ
การสกัดขิง สกัดโดยใช้การต้มด้วยน้ำ หรือสกัดโดยวิธีการกลั่นด้วยไอน้ำเพื่อเอาน้ำมันหอมระเหย
วิธีสกัดน้ำมันหอมระเหย
ส่วนใหญ่จะใช้วิธีการกลั่นด้วยน้ำหรือการกลั่นด้วยไอน้ำ โดยจะนำสมุนไพรมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ จากนั้นนำไปสกัดด้วยชุดเครื่องกลั่นด้วยน้ำหรือชุดเครื่องกลั่นด้วยไอน้ำ จะได้น้ำมันหอมระเหยซึ่งอาจมีน้ำปนมา รอให้น้ำมันหอมระเหยแยกจากชั้นน้ำ และแยกชั้นน้ำออก แล้วกำจัดน้ำที่เหลือเพียงเล็กน้อยออกจากน้ำมันหอมระเหยด้วยแมกนีเซียมซัลเฟตหรือโซเดียมซัลเฟต ซึ่งเป็นตัวช่วยดูดน้ำออก และกรองแยกสารดูดน้ำออกจากน้ำมันหอมระเหยอีกครั้ง

Web Link ที่เกี่ยวข้อง

ที่อยู่

Social media