คำถาม : การสกัดสารจากสะเดา- ตอนนี้ต้องทำโครงงานส่งครูอ่ะค่ะ แล้วว่าจะสกัดสารจากสะเดาเอาไปฆ่ามอดข้าวสาร อยากรู้ว่ามีวิธีสกัดยังไงบ้างคะให้ได้สารเยอะที่สุด แต่ไม่อยากได้ในรูปของเหลวเพราะถ้าโดนข้าวข้าวจะขึ้นราอ่ะค่ะ ตอนแรกว่าจะรมควันก็ไม่รู้วิธีแล้วก็ไม่รู้ว่าถ้าสารโดนความร้อนจะสลายไปไหม ถ้ามีวิธีอื่นก็ช่วยตอบหน่อยนะคะ สารที่อยากได้จากใบสะเดา คือ อะซาดิเรซตินค่ะมันมีฤทธิ์ฆ่าแมลงได้
- Date : 7/10/2556 11:14:00
คำตอบ : สาร azadirachtin เป็นสารสำคัญที่พบในสะเดา พบมากที่สุดในส่วนของเมล็ดของผลที่แก่จัด โดยมีธีสกัดแบบง่ายคือ นำผลสะเดาที่แก่จัดมาแยกเอาแต่เมล็ด นำเฉพาะส่วนเมล็ดไปผึ่งแดดให้แห้ง แล้วนำไปกะเทาะเปลือกเอาแต่เนื้อในเมล็ด นำส่วนที่ได้นี้ไปบดละเอียด แล้วนำผงที่ได้ไปบีบอัดเพื่อแยกส่วนน้ำมันออก (หากไม่มีเครื่องมือในการบีบน้ำมัน สามารถใช้วิธีบีบเหมือนคั้นกะทิ โดยเติมน้ำเปล่า 500 มล. ต่อผลสะเดาป่น 4 กก. บีบและนวดจนผงสะเดาเหนียว คล้ายกับแป้ง ตั้งทิ้งไว้ในภาชนะ สักพักน้ำมันจากเมล็ดสะเดาจะแยกตัวออกมาเหนือแป้ง แล้วจึงทำการแยกน้ำมันออกไป) จากนั้นจึงนำส่วนกากที่เหลือไปสกัดต่อด้วยเอทานอล โดยใช้อัตราส่วนผงสะเดา 1 ส่วนต่อแอลกอฮอล์ 2-3 ส่วน โดยวิธีการหมัก (maceration) หมั่นกวนให้ผงเมล็ดสะเดาสัมผัสกับตัวทำละลายให้มากที่สุด (ระยะเวลาการหมัก 2-5 วัน) จากนั้นทิ้งไว้ให้ตกตะกอน ส่วนของเหลวที่ได้คือส่วนของแอลกอฮอล์ที่มีสาร azadirachtin ผสมอยู่ จากนั้นนำสารสกัดที่ได้ไประเหยเอาแอลกอฮอล์ออก (ใช้อุณหภูมิใม่เกิน 55 องศาเซลเซียล) ก็จะได้สารสกัด azadirachtin เข้มข้นค่ะ และหากต้องการทราบปริมาณของสาร azadirachtin ที่แยกได้ สามารถนำไปวิเคราะห์ด้วยเทคนิคต่างๆ เช่น HPLC เป็นต้น ซึ่งรายละเอียดเพิ่มเติมสามารถหาอ่านได้จากหนังสือ เทคโนโลยีการผลิตสารสกัดสะเดา ของ อ.อัญชลี สงวนพงษ์ คณะวิศกรรมและเทคโลโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีราชมงคลค่ะ
สาร azadirachtin เป็นสารที่ไม่ทนความร้อน สามารถสลายไปได้หากโดนความร้อนสูง จึงไม่เหมาะกับการนำไปรมควัน อีกทั้งการนำไปสะเดาไปใช้รมควันอาจจะไม่ได้สาร azadirachtin ออกมาด้วยค่ะ
Ref : หนังสือเทคโนโลยีการผลิตสารสกัดจากสะเดา
.png){kind=logo}
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร FanPage
mpic_mupy 