คำถาม : สมอเทศ
  • สวัสดีครับเจ้าหน้าที่สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จากพิกัดตรีสมอ ได้แก่ ผลของสมอ จำนวน 3 ชนิด ได้แก่ สมอไทย สมอพิเภก และ สมอเทศ
    อยากทราบว่าสมอเทศ มีชื่อวิทยาศาสตร์คืออะไร และมีสรรพคุณอย่างไร ขอบคุณมากครับ

  • Date : 22/4/2556 11:59:00
คำตอบ : สมอเทศเป็นผลแก่จัดของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Terminalia arjuna Wight and Arn. ในวงศ์ Combretaceae พืชชนิดนี้พบทั่วไปในประเทศอินเดียและศรีลังกา มีชื่อเรียกในภาษาสันสกฤต ภาษฮินดี ภาษาเบงกาลีและภาษาอังกฤษเหมือนกันว่า "อรชุน" (Arjun) มีปลูกในประเทศไทยนานแล้ว บางถิ่นเรียก "ต้นรกฟ้าข้าว" อาจเป็นเพราะคล้ายต้นรกฟ้า สมอเทศที่มีขายในร้านขายยาในประเทศไทย ส่วนมากมาจากอินเดีย ผลเล็กกว่าสมอไทยแต่มีเหลี่ยมมากว่าสมอไทย บางตำราเรียกว่า “สมอชิต”
               ตำราสรรพคุณยาโบราณว่าสมอเทศมีรสเปรี้ยวฝาด มีรสเปรี้ยวจัดกว่าสมอไทย มีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ เป็นยาขับเสมหะ ขับลม รู้ถ่ายรู้ปิดเอง
               เมื่อใช้ร่วมกับสมอไทยและสมอพิเภก เป็นพิกัดยา "ตรีสมอ" มีสรรพคุณแก้เสมหะ เป็นยาบำรุงธาตุ แก้ไข้ ผายธาตุ รู้ถ่ายรู้ปิดเอง

ที่มา : - คำอธิบายตำราพระโอสถ พระนารายณ์ (ฉบับเฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษามหาราชา) ชยันต์ พิเชียรสุนทร, แม้นมาส ชวลิต และ วิเชียร จีรวงส์