ดองดึงหัวขวาน*
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
 ชื่อวิทยาศาสตร์ :
 Gloriosa  superba  L.
 วงศ์ :
 COLCHICACEAE (LILIACEAE)
 ชื่อพ้อง :
 ชื่อไทย :
 ดองดึงหัวขวาน*, ก้ามปู, คมขวาน, ดองดึง, ดาวดึงส์, บ้องขวาน, พันมหา, มะขาโก้ง, ว่านก้ามปู, หมอยหีย่า, หัวขวาน
 ชื่ออังกฤษ :
 CLIMBING LILY, SUPERB LILY, TURK'S CAP
 ออกฤทธิ์ :
 ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร
 ส่วนที่เป็นพิษ :
 หัวใต้ดิน
 สารพิษ :
 Colchicine
 อาการ :
 คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน ปวดท้องหลังจากรับประทานเข้าไปประมาณ 2-6 ชั่วโมง ต่อมาปากและคอจะร้อนไหม้และกระหายน้ำ กลืนลำบาก การอาเจียนอาจจะรุนแรงมากและไม่สามารถควบคุมอาการได้ ในกรณีที่เกิดอาการพิษอย่างเฉียบพลัน จะมีอาการท้องเดินและอาจจะถ่ายเป็นน้ำและมีเลือดปนออกมาด้วย เนื่องจากมีการทำลายเส้นเลือดเกิดขึ้น ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำและเกลือแร่มาก อาจมีอาการหมดสติเกิดขึ้นได้ นอกจากนี้ ท่อไตก็ถูกทำลายเช่นกัน ทำให้ถ่ายปัสสาวะเป็นเลือด แต่ปริมาณปัสสาวะน้อย มีอาการจุกเสียดท้องและปวดเบ่งปัสสาวะ กล้ามเนื้ออ่อนเปลี้ย และในที่สุดระบบประสาทส่วนกลางเป็นอัมพาตทำให้ตายได้ เนื่องจากหยุดหายใจ ซึ่งปกติจะเกิดขึ้นภายใน 1-2 วัน (ทำให้ระบบประสาทส่วนกลางเป็นอัมพาต)
 วิธีการรักษา :
 1. รีบนำส่งโรงพยาบาลทันที เพื่อทำการล้างท้อง ให้น้ำเกลือป้องกันการช็อค
2. รักษาตามอาการที่เกิดขึ้น เช่น ฉีดยา atropine หรือ meperedine
(50-100 mg IM) สำหรับแก้ปวดท้อง
(ภาพสมุนไพรส่วนหนึ่งได้รับความอนุเคราะห์จาก ภาควิชาเภสัชพฤษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล)