สมุนไพรที่ใช้รักษาอาการนอนไม่หลับ
อาการอ่อนเพลีย นอนไม่หลับ
เป็นอาการหนึ่งที่พบได้ในผู้ป่วยเอดส์ โดยสาเหตุของอาการดังกล่าวเกิดได้จากหลายๆ
สาเหตุ คือ
1.
สาเหตุที่ไม่เกี่ยวกับโรคเอดส์
เช่น โรคปอด โรคหัวใจ โรคมะเร็ง ภาวะโลหิตจาง การเดินทางไปในที่ที่มี time zone ต่าง
กันมาก เป็นต้น
หรือเกิดจากภาวะเคร่งเครียดทั้งร่างกายและจิตใจ
2.
ภาวะติดเชื้อและมะเร็งบางชนิด
3.
สาเหตุจากเชื้อ
HIV โดยตรง
จะมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง ซูบผอม น้ำหนักลดลงมาก กินอาหารไม่ได้
ท้องเสียเรื้อรัง
4.
สาเหตุอื่นๆ
เช่น ภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยาบางชนิด แต่เมื่อหยุดยาอาการจะหายไป
เนื่องจากผลกระทบของเอดส์ที่มีต่อสุขภาพของผู้ป่วย
ทำให้ก่อปัญหาต่อผู้ป่วยในหลายๆด้าน เช่น
ปัญหาทางด้านร่างกายที่มีการติดเชื้อในระบบต่างๆ ของร่างกาย ปัญหาทางด้านจิตใจ
ปัญหาทางด้านสังคมและเศรษฐกิจ ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยเครียด วิตกกังวล มีความรู้สึกกลัว
ทำให้ผู้ป่วยเกิดมีอาการที่รุนแรงขึ้นได้
ดังนั้นจะต้องมีการส่งเสริมให้เกิดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะของโรค
ตลอดจนสนับสนุนให้ผู้ป่วยเอดส์มีพฤติกรรมส่งเสริมสุภาพที่ถูกต้อง
1.
ดูแลภาวะโภชนาการ
โดยให้กินอาหารที่มีประโยชน์ อาจจะกินอาหารแต่ละมื้อได้ไม่มากนัก ก็ควรให้กินหลายๆ
มื้อในแต่ละวัน ควรพิจารณาอาหารที่กินง่าย ให้พลังงานสูง เช่น ขนมหวาน นมสด
เครื่องดื่ม น้ำอัดลม น้ำผลไม้ เป็นต้น บางครั้งถ้าอาการรุนแรง
อาจพิจารณาให้ยากระตุ้นให้เจริญอาหาร วิตามินรวม หรืออาหารเสริม เป็นต้น
ให้ถือหลักว่า ถ้ากินอาหารที่ดีมีประโยชน์ มีพลังงานให้มากขึ้น
ร่างกายก็จะดีขึ้นตามไปด้วย
2. ควรมีผู้ดูแลเรื่องชนิดของอาหารและมื้ออาหาร รวมทั้งให้กำลังใจที่กินอาหารให้ได้มากๆ
3. สังเกตว่ามีอาการอื่นร่วมด้วยหรือไม่ และพยายามหาสาเหตุว่าเกิดจากสาเหตุใด เพื่อให้การรักษาที่เฉพาะเจาะจงต่อไป
หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรงเพิ่มขึ้น
หรือเป็นนานกว่าปกติ โดยไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด หรือมีอาการอื่นๆ
ปรากฏขึ้นร่วมด้วยหรือในภายหลัง (1) จะต้องส่งผู้ป่วยไปพบแพทย์
นอกจากนี้การส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยด้วยการออกกำลังกาย
และนั่งสมาธิ ก็เป็นวิธีการที่จะช่วยให้ผู้ป่วยมีสุขภาพจิตและกายดีขึ้น (2)
สำหรับยาที่มีการแนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยเอดส์ในการรักษาอาการอ่อนเพลีย
นอนไม่หลับ ได้แก่
1.
ยาลดอาการวิตกกังวล
ได้แก่ buspirone, nortriptyline, desipramine, diazepam
2.
ยาต้านอาการซึมเศร้า
ได้แก่ fluoxetine, nortriptyline,
desipramine, imipramine, clomipramine, sertraline, paroxetine, bupropion,
mirtazapine, nefazodone, venlafaxine
3.
ยาที่ช่วยให้นอนหลับ
ได้แก่ diphenhydramine,
tiazolam, chloral hydrate, zolpidem, nortriptyline หรือ amitriptyline
4.
ยาลดอาการอ่อนเพลีย
ได้แก่ RitalinÒ
หรือ PemolineÒ (3)
1.
ดวงสมร
พันธุเสน วีรสิทธิ์ สิทธิไตรย์ อังคณา สริยาภรณ์ โสภา เธียรวิจิตร.
คู่มือการดูแลผู้ติดเชื้อเอดส์โดยครอบครัวและชุมชน. โครงการโรคเอดส์ สภากาชาดไทย. กรุงเทพฯ:
สำนักพิมพ์สุภา จำกัด, 2538:106 หน้า.
2.
แนวทางการส่งเสริมสุขภาพผู้ติดเชื้อ/ผู้ป่วยเอดส์สำหรับบุคลากรทางการแพทย์และ
สาธารณสุข. กองโรคเอดส์
กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข.
กรุงเทพฯ:
โรงพิมพ์การศาสนา, 2544:106 หน้า.
3.
http://www.hopkins-aids.edu. Available access 14/01/2003