|
ว่านนางกวัก |
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Alocasia cucullata (Lour.) G. Don |
วงศ์ |
Araceae |
ชื่ออื่น ๆ |
ว่านทรหด ว่านนกคุ่ม Chinese taro |
ลักษณะของพืช |
ไม้ประดับ ที่มีก้านตั้งตรงจากลำต้นหนา 3-6 เซนติเมตร ก้านใบยาวตั้งแต่ 20-85 เซนติเมตร ใบลักษณะคล้ายใบโพธิ์ขนาดกว้าง 8-30 x 6-35 เซนติเมตร มีก้านใบเชื่อมถึงกัน สีเขียวแกมน้ำเงิน ใบด้านบนเป็นมัน เห็นเส้นใบโค้งตามรูปใบชัดเจน มีเหง้าอยู่ใต้ดิน |
ส่วนที่เป็นพิษ |
ก้านใบ ใบ ผล |
สารพิษที่พบ |
ผลึกแคลเซียมออกซาเลท (ก้านใบ ใบ) cyanogenic glycoside (ผล) |
อาการพิษ |
ผลึกแคลเซียมออกซาเลท จะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง มีอาการคัน ปวดแสบ ปวดร้อน อักเสบ บวม และพองเป็นตุ่มน้ำใส หากถูกตาจะทำลายเยื่อบุตา ถ้ารับประทานเข้าไป จะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อปากและคอ เสียงแหบ น้ำลายไหล อาเจียน แสบร้อนผิวหนังที่สัมผัส เยื่อบุกระพุ้งแก้ม ลิ้น และเพดานปากบวม พอง บางรายอาจพูดลำบาก ไม่มีเสียง อาการที่รุนแรงมากคือ กลืนลำบากถึงกลืนไม่ได้ อาจทำให้กระเพาะอาหารและลำไส้อักเสบรุนแรงได้ |
ตัวอย่างผู้ป่วย |
- มีรายงานพบผู้ป่วยจากการรับประทานว่านนางกวักโดยเข้าใจผิดว่าเป็นต้นบอน มีอาการปวดแสบ ปวดร้อนที่คอ ลิ้น และบริเวณภายในกระพุ้งแก้ม ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน แพทย์ได้ทำการล้างท้อง งดน้ำและอาหาร ให้ยาเคลือบกระเพาะ และรักษาตามอาการจนกระทั่งผู้ป่วยอาการดีขึ้น
- ในประเทศศรีลังกา มีเด็ก 2 คน เสียชีวิตจากการรับประทานผลของว่านนางกวัก ซึ่งอาการพิษที่พบคล้ายคลึงกับพิษจากสาร cyanogenic glycoside
|
การรักษา |
- หากสัมผัสถูกผิวหนัง ให้ใช้น้ำชะล้างหลาย ๆ ครั้ง แล้วทาด้วยครีมสเตียรอยด์และรับประทานยาสเตียรอยด์
- หากเข้าตา ให้ล้างด้วยน้ำหลาย ๆ ครั้ง หยอดตาด้วยยาหยอดตาที่มีสเตียรอยด์ แล้วนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว
- ถ้ารับประทานเข้าไป ให้ใช้น้ำล้างปากและคอ แล้วรักษาตามอาการ อาจให้ยาลดกรด aluminium-magnesium hydroxide ทุก 2 ชั่วโมง ให้ยาแก้ปวด ให้ยาสเตียรอยด์เพื่อบรรเทาอาการอักเสบ
|
บรรณานุกรม |
- นพมาศ สุนทรเจริญนนท์. พืชพิษ (Poisonous Plants). ใน รุ่งระวี เต็มศิริฤกษ์กุล และคณะ (บรรณาธิการ). สมุนไพร: ยาไทยที่ควรรู้. กรุงเทพมหานคร: บริษัทอมรินทร์พริ้นติ๊งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2542.
- ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์. ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม. กรุงเทพมหานคร: บริษัทประชาชน จำกัด, 2544.
- วีณา จิรัจฉริยากูล (บรรณาธิการ). ผู้อ่านถึงผู้อ่าน. จุลสารข้อมูลสมุนไพร 2542;17(1):19-21.
- Martz W. Plants with a reputation against snakebite. Toxicon 1992;30(10):1131-42.
- Hang YC, Ho HC, Chu HF, et al. Active principles of bujie (Alocasia cucullata). Chung Tsao Yao 1981;12(1):9.
- But PPH, Hu SY, Kong YC. A critical review of the medicinal plant resources in Chinese flora: vascular plants used in Chinese medicine. Proc fourth Asian symposium on medicinal plants and spices. Bangkok, Thailand, 15-19 September 1981:30-39.
- Goonasekera CDA, Vasanthathilake VWJK, Ratnatunga N. Is nai habarala (Alocasia cucullata) a poisonous plant?. Toxicon 1993;31(6):813-6.
|